Bất chấp việc đã chi hơn 1,5 tỷ bảng, Manchester United vẫn chưa thể gượng dậy kể từ khi Sir Alex Ferguson nghỉ hưu. Điều này minh chứng cho sự vĩ đại của “Máy sấy tóc” người Scotland và tôn vinh những bí quyết lãnh đạo mà chỉ riêng ông có.
1
Đối mặt với thực tế khắc nghiệt và giải quyết vấn đề trực diện
Được tôi luyện qua 17 năm chơi bóng tương đối bình thường ở Scotland, ý chí sắt đá của Ferguson xuất phát từ hoàn cảnh con trai một thợ đóng tàu ở Glasgow. Ông chia sẻ: “Những khó khăn đã định hình cuộc đời tôi. Tôi quyết tâm không bao giờ đầu hàng”.
Khi trở thành huấn luyện viên của MU năm 1986, đội bóng đã không vô địch trong 26 năm, và Ferguson thất vọng với thể lực cũng như thói quen uống rượu của các cầu thủ. Tuy nhiên, ông tìm thấy sức mạnh từ nghịch cảnh và tăng cường kỷ luật để cải thiện kết quả.
Bài học quan trọng cho các CEO là không nên để vấn đề âm ỉ mà phải giải quyết chúng trực diện. Ferguson nói: “Không ai thích bị chỉ trích. Nhưng trong phòng thay đồ, cần phải chỉ ra lỗi lầm của các cầu thủ. Tôi làm điều đó ngay sau trận đấu, không đợi đến thứ Hai. Tôi làm và xong việc, sau đó chuyển sang trận đấu tiếp theo”.
2
Chỉ chấp nhận chiến thắng
“Tôi chưa bao giờ chơi để hòa trong đời”, Ferguson tự hào khẳng định. Với 49 danh hiệu, 13 chức vô địch Premier League và 2 Champions League, điều đó đã được chứng minh. Ông hướng dẫn các cầu thủ vượt qua mọi khó khăn để chiến thắng.
Ferguson cũng đam mê chính trị, và bạn của ông, chuyên gia truyền thông của Đảng Lao động Alistair Campbell nhận xét: “Nếu có một bài học mà chính trị có thể học được từ thể thao, và từ một người thành công như Fergie, đó là nếu chiến thắng là điều quan trọng, hãy đảm bảo bạn làm mọi thứ cần thiết để chiến thắng. Điều đó nghe có vẻ hiển nhiên, nhưng đó là một tư duy kết hợp tầm nhìn lớn với sự chú ý đến từng chi tiết nhỏ”.
3
Không ai lớn hơn tập thể
Nhờ khả năng phát hiện và nuôi dưỡng tài năng, Ferguson đã biến những “ngựa hoang” như Cristiano Ronaldo 17 tuổi thành cầu thủ biết chơi đồng đội, đồng thời xây dựng ngôi nhà cho những tài năng bất trị như Eric Cantona.
Sự thiên tài của Ferguson là khiến mọi người nhận ra rằng vinh quang và sự giàu có mà họ tận hưởng đến từ việc trở thành một phần của tập thể chiến thắng. Bất kể bạn là ngôi sao lớn cỡ nào, đội bóng luôn lớn hơn. Sir Alex kiểm soát tất cả hoặc các cầu thủ như Roy Keane, Ruud van Nistelrooy và David Beckham phải ra đi.
Đây là điều mà nhiều HLV nhận ra nhưng không phải ai cũng làm được, đặc biệt là những người kế nhiệm tại MU. Có những người rất khiêm khắc như Van Gaal hay Mourinho, nhưng lại không tạo ra được sự tin tưởng của BLĐ.
4
Xây dựng lòng trung thành như một người cha
Ferguson nổi tiếng với tính cách nóng nảy, và cách ông mắng cầu thủ được ví như “Máy sấy tóc” đã trở thành huyền thoại. Tuy nhiên, vai trò của ông như một người cố vấn tận tâm và một người cha thân tình không thể bị bỏ qua.
“Không có chỗ cho sự chỉ trích trên sân tập. Đối với một cầu thủ – và bất kỳ ai – không có gì tốt hơn là nghe thấy ‘Làm tốt lắm’. Đó là cụm từ hay nhất từng được phát minh trong thể thao”, Sir Alex từng kể trong tự truyện của mình. Dù có những cuộc đối thoại riêng tư như thế nào, ông luôn bảo vệ cầu thủ của mình trước công chúng: “Không có ích gì khi chỉ trích một cầu thủ mãi mãi. Và tôi không bao giờ thảo luận về một cầu thủ riêng lẻ trước công chúng. Các cầu thủ biết điều đó. Nó chỉ ở lại bên trong phòng thay đồ”.
Các HLV sau này có thể học hỏi về lòng trung thành từ Ferguson, người từng nói: “Bạn biết định nghĩa tình bạn của tôi – người bạn thực sự là người bước vào cửa khi những người khác đang mặc áo khoác để ra đi”.
5
Làm việc chăm chỉ và giữ sự tươi mới
Nổi tiếng với đạo đức làm việc và các buổi tập luyện lúc 7 giờ sáng, Ferguson nói: “Tôi nói với các cầu thủ rằng làm việc chăm chỉ cũng là một tài năng. Họ cần phải làm việc chăm chỉ hơn bất kỳ ai khác”.
Ferguson cũng ủng hộ sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống: “Sức khỏe tinh thần và thể chất là hai mặt của cùng một đồng xu. Bạn phải xây dựng thời gian nghỉ ngơi trong bất kỳ chương trình nào. Đó là điều áp dụng trong tất cả các lĩnh vực, không chỉ thể thao. Tôi không nghĩ bạn có thể làm những công việc áp lực cao mà không có sức khỏe thể chất… đã có lúc tôi có thể thấy rằng người lãnh đạo đang trở nên mệt mỏi, và tôi nghĩ rằng anh ấy có lẽ đang làm quá nhiều việc, không ủy quyền, không phân chia tải trọng”.
Chỉ khi áp dụng những hiểu biết này, các HLV mới có thể đạt được thành tích tốt nhất một cách nhất quán: “Khả năng phân tích tình huống và sau đó quyết định làm gì – đó là một phần quan trọng của những công việc hàng đầu này. Đạt được những quyết định đúng đắn dưới áp lực”.
6
Xây dựng một tổ chức trường tồn mà mọi người muốn trở thành một phần
Ferguson nói với Trường kinh doanh Harvard rằng cốt lõi thành công của ông tại MU là xây dựng một “câu lạc bộ” chứ không chỉ là xây dựng một “đội bóng” để tồn tại:
“Suy nghĩ đầu tiên của 99% các nhà quản lý mới là đảm bảo họ chiến thắng – để tồn tại. Họ đưa những cầu thủ giàu kinh nghiệm vào, thường là từ các câu lạc bộ trước đây của họ. Nhưng tôi nghĩ điều quan trọng là xây dựng một cấu trúc cho một câu lạc bộ bóng đá, không chỉ là một đội bóng. Bạn cần một nền tảng. Và không có gì tốt hơn là nhìn thấy một cầu thủ trẻ lên đội một. Ý tưởng là các cầu thủ trẻ đang phát triển và đáp ứng các tiêu chuẩn mà những người lớn tuổi đã đặt ra trước đó”.
Với 27 năm lãnh đạo MU, Ferguson đã xuất sắc trong việc quản lý sự kế thừa nhiều thế hệ tại câu lạc bộ. CLB MU đã tiến cùng với thời đại, áp dụng công nghệ mới và tiến bộ y tế để xây dựng một cơ sở đào tạo hiện đại tại Carrington.
Nhìn vào một “Quỷ đỏ” bị đánh giá lạc hậu so với các đối thủ ngày nay, có thể thấy tầm nhìn của một nhà lãnh đạo như Sir Alex quan trọng như thế nào. Đội bóng tiến lên hay lùi lại, đôi khi chỉ nằm trong ý niệm của một người.
7
Dừng lại khi đang trên đỉnh cao
Đứng trên đỉnh cao của giải Ngoại hạng Anh, Ferguson khôn ngoan khi quyết định rời xa sân cỏ vào thời điểm ông lựa chọn, tránh quy luật bị thải loại của ngành công nghiệp này. Dù hấp dẫn khi tiếp tục chinh phục những danh hiệu như Champions League, nhưng quyết định nhường chỗ cho người khác là một lựa chọn thông minh, giúp di sản của ông tiếp tục phát triển.
Nhiều nhà lãnh đạo vĩ đại là những nhân vật độc đáo. Thách thức lớn nhất đối với họ là đào tạo thế hệ kế nhiệm và “truyền lửa” để phù hợp với tổ chức hiện tại và tương lai. Người kế nhiệm được Ferguson chọn là David Moyes, cũng là người Scotland, nhưng kết quả ra sao thì ai cũng rõ. Không chỉ Moyes, những người sau này đều chìm trong cái bóng khổng lồ của Sir Alex.