Sơ đồ chiến thuật 4-2-3-1 bao gồm 4 hậu vệ, 2 tiền vệ phòng ngự, 3 tiền vệ tấn công và 1 tiền đạo, tạo ra sự cân bằng giữa công và thủ. Việc áp dụng sơ đồ này mang đến sự chủ động cho đội bóng, nhưng để vận hành thành công, từng cầu thủ cần phát huy đúng sở trường ở mỗi vị trí trên sân.
“Sơ đồ 4-2-3-1 đang được nhiều đội bóng trên thế giới áp dụng và là chiến thuật bóng đá hiện đại bậc nhất hiện nay. Tại Euro 2024, Tây Ban Nha và Đức là hai đội bóng sử dụng thành thạo sơ đồ này cũng như biết cách chuyển đổi linh hoạt giữa tấn công và phòng thủ,” chuyên gia bóng đá Đoàn Minh Xương phân tích.
Theo ông Đoàn Minh Xương, mấu chốt trong việc vận hành sơ đồ này nằm ở sự linh động của dàn tiền vệ. Có thể thấy rõ vai trò của bộ ba tiền vệ trong đội hình Tây Ban Nha gồm: Rodri với vai trò tiền vệ phòng ngự; Fabian Ruiz hỗ trợ cả tấn công lẫn phòng ngự và điều tiết tuyến giữa; Dani Olmo thiên về tấn công. Họ phối hợp cùng hai tiền vệ cánh Lamine Yamal, Nico Williams và tiền đạo Alvaro Morata để khoét vào hai nách đối phương, mang lại hiệu quả cao và dễ dàng phá vỡ hệ thống phòng ngự hai tầng của đối thủ.
“Sơ đồ 4-2-3-1 cũng dễ dàng chuyển sang 4-3-3, 4-1-4-1 hoặc 3-4-1-2 tùy theo diễn biến trên sân và trình độ của đối phương. Tuyển Anh là một trong những đội bóng có khả năng biến chuyển sơ đồ chiến thuật đa dạng và giành được các trận thắng kịch tính tại Euro này,” ông Đoàn Minh Xương dẫn chứng.
Trên thực tế, đội Tây Ban Nha và Đức mang đến những trận cầu mãn nhãn nhờ khả năng pressing tầm cao, kiểm soát bóng, ban bật nhanh và tấn công đa dạng. Thống kê 6 trận đấu trước trận chung kết cho thấy “La Roja” tung ra 108 cú sút với 37 cú dứt điểm trúng đích, ghi được 13 bàn thắng cùng tỷ lệ chuyền bóng chính xác đến 90%. Đội quân của HLV Luis de la Fuente cũng đạt hiệu quả cao trong phòng ngự, với 255 lần đánh chặn và thu hồi bóng, chỉ lọt lưới 3 lần.
Trong khi đó, chỉ số thống kê của tuyển Đức cũng tương đồng với Tây Ban Nha – ghi được 11 bàn thắng, có 4 bàn thua và đạt tỷ lệ chuyền bóng chính xác đến 91,2%. Nếu không rơi vào nhánh đấu khó từ vòng loại trực tiếp và sớm phải gặp Tây Ban Nha ở tứ kết, tuyển Đức đã có thể tiến sâu hơn nhờ vận dụng sơ đồ chiến thuật 4-2-3-1 chuyển đổi thành 4-3-3.
HLV Nguyễn Tuấn Phong đánh giá sự khác biệt trong cách vận hành sơ đồ 4-2-3-1 của Tây Ban Nha và Đức. “Hai tiền vệ cánh của Tây Ban Nha là Yamal và Williams có xu hướng tấn công rộng ra hai biên, không giống như Musiala của Đức co cụm lại. Tây Ban Nha có lợi thế hơn với các tiền vệ trung tâm trẻ và sung sức như Rodri, Ruiz và Olmo, so với các ‘lão tướng’ của Đức như Toni Kroos và Ilkay Gundogan.”
Ông Nguyễn Tuấn Phong nhận xét: “HLV Julian Nagelsmann đã phạm sai lầm khi tung Leroy Sane vào đội hình xuất phát. Vị trí này là điểm yếu khiến tuyển Đức không thể giữ cự ly đội hình hợp lý. So với Sane, tiền vệ Florian Wirtz nhiệt huyết, di chuyển linh hoạt và đạt hiệu quả cao hơn khi tấn công biên.”
HLV Nguyễn Tuấn Phong cũng cho rằng điểm mạnh của Tây Ban Nha khi sử dụng sơ đồ 4-2-3-1 là cách chuyển đổi trạng thái nhanh chóng, đẩy nhanh tốc độ tấn công khiến đối phương bất ngờ, không kịp dựng hàng phòng thủ. Olmo và Ruiz có kỹ thuật cá nhân tốt, xử lý bóng tinh tế trong phạm vi hẹp, trong khi Yamal và Williams có tốc độ cao, dễ dàng thắng đối phương trong các tình huống một chọi một. Bộ tứ tiền vệ này cũng biết cách giữ cự ly đội hình hợp lý, hỗ trợ nhau để tạo nên những pha tấn công đa dạng.
HLV Lưu Ngọc Hùng nhấn mạnh rằng sơ đồ 4-2-3-1 có lợi thế về tấn công nhưng cũng có thể gây hại nếu không biết cách phân bổ cầu thủ đúng vị trí sở trường. “Trong sơ đồ 4-2-3-1, hai tiền vệ phòng ngự sẽ giải phóng áp lực cho ba tiền vệ tấn công. Tuy nhiên, mỗi vị trí ở dàn tiền vệ đều có nhiệm vụ riêng biệt. Chỉ cần một tiền vệ chơi trái sở trường và không đáp ứng yêu cầu chuyên môn, sơ đồ 4-2-3-1 sẽ không thể chuyển đổi trạng thái hợp lý, dẫn đến sơ hở khi tấn công lẫn phòng ngự,” ông Lưu Ngọc Hùng nhận định.
Bạn đang xem tin tại bongdaso